![Zagospodarowany teren nad Bzurą w Sochaczewie](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/DSC_6395s-825x480.jpg)
Sochaczew. Harmonia natury i historii
Warszawa, Gdańsk, Płock, Gorzów Wielkopolski, Szczecin. Proces powrotów nad rzeki trwa. Dotyczy to również Mazowsza. Do miejscowości, które znów cieszą się i korzystają z uroków sąsiedztwa rzeki, dołączył Sochaczew. Miasto przeszło przemianę, zyskując nowy teren rekreacyjny i nową wizytówkę – całkowicie odmienione oblicze.
Najstarsi mieszkańcy Sochaczewa pamiętają, jak przed II wojną światową nad Bzurą działała przystań z kawiarnią i tarasem. Tam odbywały się potańcówki. Po wojnie również próbowano wykorzystać potencjał rzeki, budując w jej pobliżu amfiteatr. Jednak Bzura była mocno zanieczyszczona, a amfiteatr zamiast zdobić, szpecił okolicę, zasłaniając cenny zabytek, jakim są ruiny zamku książąt mazowieckich. Miasto z czasem odwróciło się od rzeki, a tereny nad Bzurą powoli, lecz systematycznie niszczały.
![Panorama na Sochaczew z lotu ptaka](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/DJI_0857s.jpg)
Projekt krok po kroku
W latach 90. ubiegłego wieku stopniowo – dzięki zwracaniu coraz większej uwagi na ochronę przyrody – woda w rzece zaczęła się oczyszczać. Dziś nadaje się do kąpieli. – To był jasny sygnał, że warto wrócić do przedwojennej tradycji i kompleksowo zadbać o ten teren. Opracowaliśmy wielki projekt przebudowy całego obszaru podzamcza i terenów zielonych nad Bzurą. I konsekwentnie go realizujemy – mówi Piotr Osiecki, burmistrz Sochaczewa. Projekt składa się z kilku etapów. Jest realizowany stopniowo i z żelazną konsekwencją. Rok po roku Sochaczew jest bliżej Bzury, choć rzeka płynie wciąż tym samym korytem.
![Ruiny zamku książąt mazowieckich nad Bzurą. Wśród ruin widać rzekę. W tle panorama Sochaczewa](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/Zamek-Ksiazat-Mazowieckich-01s.jpg)
Rewitalizacja ruin zamku książąt mazowieckich
Pierwszym krokiem było wzmocnienie skarpy oraz rewitalizacja ruin zamku książąt mazowieckich.
– Powstały schody terenowe, drugie wejście dla osób na wózkach, utwardzony dziedziniec. Zabezpieczyliśmy ruiny przed dalszą degradacją, odtworzyliśmy fragmenty murów – wymienia Piotr Osiecki. – Na wzgórzu zamkowym odbywają się uroczyste sesje rady miasta, rekonstrukcje historyczne, pokazy ognia. Co roku latem realizujemy projekt „Przewodnik na Zamku” – dodaje.
Bzura częścią Sochaczewa
Kiedy już Sochaczew odzyskał swój najstarszy zabytek, przyszedł czas, by zająć się terenem położonym poniżej. – Drugim krokiem było zabezpieczenie i wzmocnienie murem oporowym skarpy rzeki Bzury, znajdującej się na wysokości cmentarza przy ulicy Traugutta – wyjaśnia Piotr Osiecki. Po wykonaniu tych prac można było właściwie zagospodarować przestrzeń pomiędzy skarpą a rzeką. Plaża miejska powstała częściowo dzięki środkom z budżetu obywatelskiego, co pokazuje, jak ważna dla sochaczewian jest Bzura. Obok plaży powstał pomost dla kajaków, demontowany po zakończeniu lata. W pobliżu działa nowoczesna kawiarnia. Na terenach pomiędzy zamkiem a przystanią zbudowano bulwary. Stały się one popularnym miejscem spacerowym i sceną takich imprez jak coroczne Święto Bzury i Święto Sochaczewskiej Cebuli. W lecie nad rzeką mieszkańcy i goście korzystają z seansów w kinie plenerowym.
![Kawiarnia na bulwarach w Sochaczewie. Zdjęcie wieczorne](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/przystan-i-kawiarnia-noca-1s.jpg)
Centrum kultury i rekreacji
Nowa przystań powstała w miejscu starej, a amfiteatr został zbudowany tam, gdzie istniał poprzedni. Jednak teraz jego konstrukcja nie przesłania ruin zamku. Obiekt ten może pomieścić niemal 900 osób, a miasto intensywnie go wykorzystuje. Organizuje w nim liczne imprezy kulturalne, np. Dni Sochaczewa czy inaugurację sezonu artystycznego Sochaczewskiego Centrum Kultury. W lecie odbywaja się festiwale jazzowy i folklorystyczny, wakacyjne koncerty z muzyką folk i Święto Wojska Polskiego.
– Miasto wróciło nad rzekę. Dostrzegło jej walory turystyczne i wypoczynkowe. Bulwary, kawiarnia oraz amfiteatr przyciągają mieszkańców w każdym wieku. Są miejscem integracji, wypoczynku, odskocznią od miejskiego ruchu. Nie trzeba jechać poza miasto, by aktywnie wypocząć, spotkać się z rodziną, znajomymi, wykąpać, poopalać, obejrzeć seans w kinie plenerowym. A nawet posłuchać koncertu największych gwiazd polskiego jazzu. W nowym amfiteatrze wystąpili m.in. Włodek Pawlik, Henryk Miśkiewicz, Artur Dutkiewicz czy Włodzimierz Nahorny – mówi Piotr Osiecki.
![Amfiteatr wypełniony ludźmi. Na scenie odbywa się występ. Powyżej widoczne ruiny zamku](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/DSC_0493s.jpg)
Żeby docenić zmiany, które zaszły nad Bzurą w Sochaczewie dzięki projektom dofinansowanym z Funduszy Europejskich, warto wiedzieć, jak ten teren wyglądał wcześniej. – W miejscu amfiteatru stała muszla koncertowa w bardzo złym stanie technicznym. Poza tym przysłaniała swą konstrukcją ruiny zamku. Zamiast bulwarów spacerowych mieliśmy tor motocrossowy, a w miejscu przystani – parterowy magazyn. Teren nie pełnił żadnej funkcji rekreacyjnej – przypomina burmistrz.
![Na scenie dwóch występuje artystów. W tle widoczny napis: Lato z Kulturą w Amfiteatrze](https://funduszenamazowszu.eu/wp-content/uploads/2023/06/DSC_1076s.jpg)
Założeniem władz było skierowanie miasta w stronę rzeki i wykorzystanie jej potencjału zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. – W centrum Sochaczewa mamy teraz piękny obszar do rekreacji, wypoczynku i spacerów. Można się tu spotkać ze znajomymi, latem skorzystać z kąpieli, wypić kawę, popływać kajakiem, posłuchać dobrej muzyki w amfiteatrze. A z góry zamkowej spojrzeć na jedno z najstarszych miast na Mazowszu. Gdy tylko robi się cieplej, na bulwarach spotkamy tłumy spacerujących sochaczewian i gości spoza miasta – podkreśla Piotr Osiecki. To znak, że nowa przestrzeń wpisała się w oczekiwania, jest wykorzystywana – dodaje.
Modernizacja Roku 2021
Projekt jest doceniany nie tylko przez mieszańców Sochaczewa, którzy coraz chętniej spędzają czas na tym terenie. Ponieważ wzbogaciła się oferta, turyści zatrzymują się w mieście nad Bzurą na dłużej. W 2022 r. inwestycję doceniono podczas finałowej gali 26. edycji ogólnopolskiego konkursu „Modernizacja Roku & Budowa XXI wieku”. Sochaczewski amfiteatr wraz z bulwarami spacerowymi nad Bzurą zdobył I miejsce i tytuł Modernizacji Roku 2021 w kategorii „Rewitalizacja obszarów i przestrzeni urbanistycznej”. Co roku startuje w nim kilkaset nowych i zmodernizowanych obiektów z całej Polski. Przed wyłonieniem zwycięzców odwiedza przez jury konkursu. Składa się ono profesorów 11 politechnik, przedstawicieli ministerstw, marszałków województw, samorządowców, specjalistów branży budowlanej i architektonicznej. – Czy może być lepsza rekomendacja dla takiego projektu? – pyta retorycznie burmistrz Sochaczewa.
Tereny nad Bzurą dla aktywnych
Przestrzeń nad Bzurą czeka jeszcze ostatni etap przemian, którym będzie budowa Strefy Aktywności. Złożą się na nią m.in. skatepark i dwa pumptracki do jazdy na deskorolkach, rolkach, hulajnogach i rowerach, plac zabaw z parkiem linowym i wiata piknikowa z zadaszeniem. – To będzie doskonałe dopełnienie programu zagospodarowania terenów nad Bzurą. Przygotujemy też m.in. zestawy szachowe, siedziska terenowe i hamaki. Pojawią się również leżaki, poidełka, punkty ładowania elektrycznych hulajnóg i telefonów oraz stojaki rowerowe – podsumowuje Piotr Osiecki.
Dzięki tym inwestycjom Sochaczew zwrócił się ku rzece i wykorzystał jej potencjał. Piękna i funkcjonalna przestrzeń służy wszystkim, a szczególnie mieszkańcom miasta. To miejsce, w którym można odpocząć, bawić się, aktywnie spędzać czas, ale także czerpać radość z obcowania z naturą i historią.
Marek Rokita
Projekt: Zagospodarowanie nabrzeża Bzury wraz z zabytkowymi ruinami Zamku Książąt Mazowieckich oraz Parkiem Podzamcze w Sochaczewie – etap I (perspektywa 2007-2013). Wartość projektu: ok. 5 mln zł. Dofinansowanie z UE: ok. 4,1 mln zł.
Projekt: Zagospodarowanie terenów nad Bzurą w Sochaczewie – etap II – wyeksponowanie walorów historyczno-kulturowych miasta (perspektywa 2014-2020). Wartość projektu: ok. 14,7 mln zł. Dofinansowanie z UE: ok. 3,5 mln zł.
Czytaj też:
Rewitalizacja nadbrzeża wiślanego w Płocku
Jak Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim kultywuje dziedzictwo olenderskie