Sochaczew. Harmonia natury i historii
Warszawa, Gdańsk, Płock, Gorzów Wielkopolski, Szczecin. Proces powrotów nad rzeki trwa. Dotyczy to również Mazowsza. Do miejscowości, które znów cieszą się i korzystają z uroków sąsiedztwa rzeki, dołączył Sochaczew. Miasto przeszło przemianę, zyskując nowy teren rekreacyjny i nową wizytówkę – całkowicie odmienione oblicze.
Najstarsi mieszkańcy Sochaczewa pamiętają, jak przed II wojną światową nad Bzurą działała przystań z kawiarnią i tarasem. Tam odbywały się potańcówki. Po wojnie również próbowano wykorzystać potencjał rzeki, budując w jej pobliżu amfiteatr. Jednak Bzura była mocno zanieczyszczona, a amfiteatr zamiast zdobić, szpecił okolicę, zasłaniając cenny zabytek, jakim są ruiny zamku książąt mazowieckich. Miasto z czasem odwróciło się od rzeki, a tereny nad Bzurą powoli, lecz systematycznie niszczały.
Projekt krok po kroku
W latach 90. ubiegłego wieku stopniowo – dzięki zwracaniu coraz większej uwagi na ochronę przyrody – woda w rzece zaczęła się oczyszczać. Dziś nadaje się do kąpieli. – To był jasny sygnał, że warto wrócić do przedwojennej tradycji i kompleksowo zadbać o ten teren. Opracowaliśmy wielki projekt przebudowy całego obszaru podzamcza i terenów zielonych nad Bzurą. I konsekwentnie go realizujemy – mówi Piotr Osiecki, burmistrz Sochaczewa. Projekt składa się z kilku etapów. Jest realizowany stopniowo i z żelazną konsekwencją. Rok po roku Sochaczew jest bliżej Bzury, choć rzeka płynie wciąż tym samym korytem.
Rewitalizacja ruin zamku książąt mazowieckich
Pierwszym krokiem było wzmocnienie skarpy oraz rewitalizacja ruin zamku książąt mazowieckich.
– Powstały schody terenowe, drugie wejście dla osób na wózkach, utwardzony dziedziniec. Zabezpieczyliśmy ruiny przed dalszą degradacją, odtworzyliśmy fragmenty murów – wymienia Piotr Osiecki. – Na wzgórzu zamkowym odbywają się uroczyste sesje rady miasta, rekonstrukcje historyczne, pokazy ognia. Co roku latem realizujemy projekt „Przewodnik na Zamku” – dodaje.
Bzura częścią Sochaczewa
Kiedy już Sochaczew odzyskał swój najstarszy zabytek, przyszedł czas, by zająć się terenem położonym poniżej. – Drugim krokiem było zabezpieczenie i wzmocnienie murem oporowym skarpy rzeki Bzury, znajdującej się na wysokości cmentarza przy ulicy Traugutta – wyjaśnia Piotr Osiecki. Po wykonaniu tych prac można było właściwie zagospodarować przestrzeń pomiędzy skarpą a rzeką. Plaża miejska powstała częściowo dzięki środkom z budżetu obywatelskiego, co pokazuje, jak ważna dla sochaczewian jest Bzura. Obok plaży powstał pomost dla kajaków, demontowany po zakończeniu lata. W pobliżu działa nowoczesna kawiarnia. Na terenach pomiędzy zamkiem a przystanią zbudowano bulwary. Stały się one popularnym miejscem spacerowym i sceną takich imprez jak coroczne Święto Bzury i Święto Sochaczewskiej Cebuli. W lecie nad rzeką mieszkańcy i goście korzystają z seansów w kinie plenerowym.
Centrum kultury i rekreacji
Nowa przystań powstała w miejscu starej, a amfiteatr został zbudowany tam, gdzie istniał poprzedni. Jednak teraz jego konstrukcja nie przesłania ruin zamku. Obiekt ten może pomieścić niemal 900 osób, a miasto intensywnie go wykorzystuje. Organizuje w nim liczne imprezy kulturalne, np. Dni Sochaczewa czy inaugurację sezonu artystycznego Sochaczewskiego Centrum Kultury. W lecie odbywaja się festiwale jazzowy i folklorystyczny, wakacyjne koncerty z muzyką folk i Święto Wojska Polskiego.
– Miasto wróciło nad rzekę. Dostrzegło jej walory turystyczne i wypoczynkowe. Bulwary, kawiarnia oraz amfiteatr przyciągają mieszkańców w każdym wieku. Są miejscem integracji, wypoczynku, odskocznią od miejskiego ruchu. Nie trzeba jechać poza miasto, by aktywnie wypocząć, spotkać się z rodziną, znajomymi, wykąpać, poopalać, obejrzeć seans w kinie plenerowym. A nawet posłuchać koncertu największych gwiazd polskiego jazzu. W nowym amfiteatrze wystąpili m.in. Włodek Pawlik, Henryk Miśkiewicz, Artur Dutkiewicz czy Włodzimierz Nahorny – mówi Piotr Osiecki.
Żeby docenić zmiany, które zaszły nad Bzurą w Sochaczewie dzięki projektom dofinansowanym z Funduszy Europejskich, warto wiedzieć, jak ten teren wyglądał wcześniej. – W miejscu amfiteatru stała muszla koncertowa w bardzo złym stanie technicznym. Poza tym przysłaniała swą konstrukcją ruiny zamku. Zamiast bulwarów spacerowych mieliśmy tor motocrossowy, a w miejscu przystani – parterowy magazyn. Teren nie pełnił żadnej funkcji rekreacyjnej – przypomina burmistrz.
Założeniem władz było skierowanie miasta w stronę rzeki i wykorzystanie jej potencjału zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. – W centrum Sochaczewa mamy teraz piękny obszar do rekreacji, wypoczynku i spacerów. Można się tu spotkać ze znajomymi, latem skorzystać z kąpieli, wypić kawę, popływać kajakiem, posłuchać dobrej muzyki w amfiteatrze. A z góry zamkowej spojrzeć na jedno z najstarszych miast na Mazowszu. Gdy tylko robi się cieplej, na bulwarach spotkamy tłumy spacerujących sochaczewian i gości spoza miasta – podkreśla Piotr Osiecki. To znak, że nowa przestrzeń wpisała się w oczekiwania, jest wykorzystywana – dodaje.
Modernizacja Roku 2021
Projekt jest doceniany nie tylko przez mieszańców Sochaczewa, którzy coraz chętniej spędzają czas na tym terenie. Ponieważ wzbogaciła się oferta, turyści zatrzymują się w mieście nad Bzurą na dłużej. W 2022 r. inwestycję doceniono podczas finałowej gali 26. edycji ogólnopolskiego konkursu „Modernizacja Roku & Budowa XXI wieku”. Sochaczewski amfiteatr wraz z bulwarami spacerowymi nad Bzurą zdobył I miejsce i tytuł Modernizacji Roku 2021 w kategorii „Rewitalizacja obszarów i przestrzeni urbanistycznej”. Co roku startuje w nim kilkaset nowych i zmodernizowanych obiektów z całej Polski. Przed wyłonieniem zwycięzców odwiedza przez jury konkursu. Składa się ono profesorów 11 politechnik, przedstawicieli ministerstw, marszałków województw, samorządowców, specjalistów branży budowlanej i architektonicznej. – Czy może być lepsza rekomendacja dla takiego projektu? – pyta retorycznie burmistrz Sochaczewa.
Tereny nad Bzurą dla aktywnych
Przestrzeń nad Bzurą czeka jeszcze ostatni etap przemian, którym będzie budowa Strefy Aktywności. Złożą się na nią m.in. skatepark i dwa pumptracki do jazdy na deskorolkach, rolkach, hulajnogach i rowerach, plac zabaw z parkiem linowym i wiata piknikowa z zadaszeniem. – To będzie doskonałe dopełnienie programu zagospodarowania terenów nad Bzurą. Przygotujemy też m.in. zestawy szachowe, siedziska terenowe i hamaki. Pojawią się również leżaki, poidełka, punkty ładowania elektrycznych hulajnóg i telefonów oraz stojaki rowerowe – podsumowuje Piotr Osiecki.
Dzięki tym inwestycjom Sochaczew zwrócił się ku rzece i wykorzystał jej potencjał. Piękna i funkcjonalna przestrzeń służy wszystkim, a szczególnie mieszkańcom miasta. To miejsce, w którym można odpocząć, bawić się, aktywnie spędzać czas, ale także czerpać radość z obcowania z naturą i historią.
Marek Rokita
Projekt: Zagospodarowanie nabrzeża Bzury wraz z zabytkowymi ruinami Zamku Książąt Mazowieckich oraz Parkiem Podzamcze w Sochaczewie – etap I (perspektywa 2007-2013). Wartość projektu: ok. 5 mln zł. Dofinansowanie z UE: ok. 4,1 mln zł.
Projekt: Zagospodarowanie terenów nad Bzurą w Sochaczewie – etap II – wyeksponowanie walorów historyczno-kulturowych miasta (perspektywa 2014-2020). Wartość projektu: ok. 14,7 mln zł. Dofinansowanie z UE: ok. 3,5 mln zł.
Czytaj też:
Rewitalizacja nadbrzeża wiślanego w Płocku
Jak Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim kultywuje dziedzictwo olenderskie