Rozmowa z Wiesławem Raboszukiem, wicemarszałkiem województwa mazowieckiego

Co nowego wniesie program Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 w stosunku do poprzedniego rozdania? Jak zmieniły się priorytety?

Nowy program będzie stanowił ważny impuls rozwojowy w szczególnie trudnych czasach. Gospodarka dopiero podnosi się po pandemii, a sytuację pogarszają wyzwania związane z kryzysem energetycznym i wojną tuż za naszą wschodnią granicą. To wszystko wpływa, z jednej strony, na mniejsze możliwości inwestycyjne samorządów i przedsiębiorstw, a z drugiej generuje jeszcze większe potrzeby. Najwięcej środków z programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 skierowanych zostanie na zwiększanie efektywności energetycznej i zieloną transformację Mazowsza, rozwój mobilności miejskiej, wzmacnianie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki oraz inwestycje drogowe i kolejowe. Bardzo ważnym obszarem będzie rozwój usług społecznych dla mieszkańców, w tym osób zagrożonych wykluczeniem społecznym czy migrantów. Zdecydowaną różnicą w stosunku do kończącej się perspektywy jest osobna pula środków dla lepiej rozwiniętego regionu warszawskiego stołecznego (ok. 2,3 mld zł), obejmującego Warszawę i okoliczne powiaty, oraz obszaru mazowieckiego regionalnego (ok. 7,5 mld zł). Ponadto samorządy i inne podmioty działające w regionie lepiej rozwiniętym będą musiały się zmierzyć z koniecznością zapewnienia większego wkładu własnego niż obecnie. Dofinansowanie inwestycji w tym przypadku wyniesie do 50 proc., podczas gdy w słabiej rozwiniętych obszarach będzie można liczyć na finansowanie nawet na poziomie 85 proc.

Jak dużo środków FEM 2021-2027 jest przeznaczonych na zielone inwestycje i cyfryzację?

Transformacja energetyczna i cyfrowa są jednymi z głównych obszarów wsparcia z Unii Europejskiej. Ma to również odzwierciedlenie w programie regionalnym dla Mazowsza. Ponad 1,8 mld zł przeznaczymy na tzw. zielone inwestycje, np. modernizację energetyczną budynków, instalacje odnawialnych źródeł energii, kontrolę jakości powietrza czy przejście do gospodarki obiegu zamkniętego. W związku z kryzysem klimatycznym konieczne jest zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałanie skutkom suszy, chociażby dzięki retencjonowaniu wód opadowych. Ostatnie lata wyraźnie pokazały, jak ważną rolę odgrywa cyfryzacja w nieprzewidywalnych czasach, w których żyjemy. Dlatego ponad 370 mln zł przeznaczymy na dalszą cyfryzację usług w administracji, kulturze czy ochronie zdrowia. W planach jest również szersze udostępnienie danych publicznych w formule otwartych danych oraz wsparcie przedsiębiorstw we wprowadzaniu nowoczesnych technologii do działalności biznesowej.

Czy można podać przybliżone terminy ogłoszenia pierwszych konkursów? Jak będzie wyglądał system dystrybucji FEM 2021-2027?

W grudniu ubiegłego roku Komisja Europejska zatwierdziła program regionalny, którego podstawą było w pierwszej kolejności wsłuchiwanie się w potrzeby samorządów, przedsiębiorców i samych mieszkańców, którzy korzystają z efektów unijnych inwestycji. Już w pierwszym kwartale br. rozpoczną się pierwsze konkursy. Wszyscy na to czekamy, bo gospodarka potrzebuje pieniędzy, a mieszkańcy nowych inwestycji poprawiających jakość życia. W puli FEM jest prawie 10 mld zł, to duża odpowiedzialność. Chcę podkreślić, że zarówno na etapie przygotowywania programu, jak i teraz, gdy wkraczamy w jego realizację, potrzebna jest dobra współpraca z instytucjami zaangażowanymi w cały proces oraz beneficjentami unijnych środków. Cel na ten rok mamy ambitny, ponieważ planujemy ogłoszenie aż 42 naborów wniosków o wartości 1,7 mld zł. Od 31 marca będzie można się ubiegać o dofinansowanie zakupów średnich lub ciężkich wozów strażackich, a także inwestycji z zakresu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej (w tym przypadku w pierwszej kolejności skupimy się na samorządach o wskaźniku zrównoważonej liczby mieszkańców między 10 a 15 tys., które jeszcze nie spełniły wymogów tzw. dyrektywy ściekowej). Będzie również wsparcie dla powiatowych urzędów pracy na aktywizację osób bezrobotnych, a także środki na rozwój przedsiębiorstw społecznych i podmiotów ekonomii społecznej. Kolejne kwartały przyniosą dalsze możliwości pozyskania dofinansowania.

Pierwsze konkursy w ramach programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027. 31 marca ruszają pierwsze konkursy w ramach programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027. O dofinansowanie będą mogli się ubiegać m.in. samorządy, organizacje społeczne czy powiatowe urzędy pracy. Od 31 marca będzie można składać wnioski o dofinansowanie zakupu średnich i ciężkich samochodów ratowniczo-gaśniczych dla ochotniczych straży pożarnych. Samorządy będą mogły ubiegać się także o fundusze na budowę lub modernizację oczyszczalni ścieków oraz rozwój sieci kanalizacyjnych (w tym przypadku wsparcie obejmie tylko aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców w przedziale 10-15 tys. (RLM), które nie spełniają wymogów tzw. dyrektywy ściekowej oraz zostały uwzględnione w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych). Pod koniec marca rozpocznie się także konkurs na wsparcie przedsiębiorstw społecznych i podmiotów ekonomii społecznej. W tym samym czasie wystartują również nabory wniosków na działania powiatowych urzędów pracy w zakresie aktywizacji osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy.

Zachęcam do zapoznania się z harmonogramem konkursów dostępnym na stronie https://www.funduszedlamazowsza.eu/ oraz do ubiegania się o wsparcie. Za ogłaszanie konkursów odpowiadać będą dwie instytucje z dużym doświadczeniem w tym zakresie: Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych oraz Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie. Po ocenie wniosków przez niezależnych ekspertów i zatwierdzeniu listy rankingowej przez Zarząd Województwa kolejnym krokiem będzie podpisanie umowy o dofinansowanie. Następnie rozpocznie się już realizacja projektu, na podstawie której wypłacane będą środki. Czyli sam proces będzie podobny do obecnego. Jeszcze raz zachęcam do korzystania z możliwości, jakie daje nam przynależność do Unii Europejskiej.