Teatr włączający

Jak sprawić, aby miejsce tworzenia kultury było dobre nie tylko w wymiarze artystycznym, ale też w pełni dostępne? Odpowiedzi dostarcza projekt „RówniRóżni.doc” Teatru Lalek Guliwer w Warszawie.

Jedną z dobrych praktyk opisanych w „Modelu kultury dostępnej” stworzył Teatr Lalek Guliwer w Warszawie. Przystępując do projektu „Kultura bez barier”, zrealizował przedsięwzięcie „RówniRóżni.doc. Model partycypacyjny teatru, włączający osoby niewidome i w spektrum autyzmu w proces tworzenia spektakli: od pomysłu do premiery”. Teatr, współpracując z osobami ze szczególnymi potrzebami, stworzył dwa przedstawienia. Jedno miało charakter częściowego słuchowiska pt. „Wszystko w głowie”. Główną rolę zagrał w nim Marek Reiss – niewidomy aktor, który otrzymał rolę w wyniku castingu. Z kolei dzięki współpracy z osobami w spektrum autyzmu powstał spektakl w formie wystawy w działaniu pn. „Gwiezdne dzieci”.

Koncepcję obu przedstawień zespół teatru uzgadniał z Radą Konsultacyjną, którą współtworzyli przedstawiciele różnorodnych środowisk i eksperci. Anna Kierkosz, kuratorka ds. edukacji i projektów w teatrze, podsumowuje, że wyróżniającym i trudnym elementem projektu, był casting aktora. Do spektaklu „Wszystko w głowie” potrzebny był aktor niewidomy. Przy okazji okazało się, że na kierunkach artystycznych w Polsce nie ma profesjonalnego kształcenia osób z niepełnosprawnościami. A temat jest pomijany szczególniew przypadku osób z niepełnosprawnością wzroku.

– Skuteczne tworzenie „kultury bez barier” dzieje się z dwóch stron jednocześnie. Nie da się „włączyć” osób z niepełnosprawnościami w kulturę, jeśli robi się to „z góry” – oceniła Anna Kierkosz. Potrzebny jest jednak ich sprawczy udział, a nie pełne wyższości hasło, że robi się to „dla nich”. Ten projekt jest właśnie o tym, że skuteczne burzenie barier to burzenie z dwóch stron jednocześnie.

Czytaj tekst o projektowaniu uniwersalnym