Renowacja piwnic oraz parku przy Pałacu Łuszczewskich w Woli Rasztowskiej

Mieszkańcy Woli Rasztowskiej i całej gminy Klembów są bardzo dumni z parku i pałacowych piwnic. Udowodnili, jak wiele dobrego może przynieść przywrócenie – wydawać by się mogło – utraconej już przestrzeni i zaadaptowanie jej do potrzeb lokalnej społeczności. Sukces był możliwy dzięki funduszom europejskim.

Pałac w Woli Rasztowskiej koło Radzymina został wybudowany w XVII w. z fundacji rodziny Łuszczewskich. Dziś nie można już odtworzyć jego pierwotnego wyglądu czy nawet pełnej listy właścicieli. Nie zachowało się żadne wyobrażenie obiektu – ani na płótnie, ani na papierze, w formie obrazu, fotografii lub opisu – sprzed jego zniszczenia w czasie II wojny światowej. Wiedzę uzupełniają więc legendy. Jedna z nich mówi o tym, że gospodarzem pałacyku myśliwskiego w Woli Rasztowskiej był Jan III Sobieski, współczesny patron szkoły podstawowej mieszczącej się w jego murach.

Powojenna historia pałacu w Woli Rasztowskiej

Zrujnowane niemal doszczętnie, wypalone mury pałacu zostały w 1953 r. rozebrane do fundamentów i postawione od podstaw według nowego projektu, nawiązującego do obowiązującego w drugiej połowie XVII stulecia stylu barokowego. Powstał piękny budynek i tylko wprawne oko dostrzeże w jego fasadzie echa epoki, w której go odbudowano. Pałac po 1945 r. należał początkowo do Centralnego Zarządu Radiostacji i Telewizji, a w latach 60. XX w. stał się siedzibą miejscowej szkoły.

Obiekt został wpisany do rejestru zabytków, ale część pamiętająca czasy pierwotnej budowy, czyli piwnice, była jedyną, która nie była konserwowana i powoli popadała w degradację. Składowano w nich węgiel, gromadzono różne, nie do końca potrzebne przedmioty. Brak gospodarskiej ręki odczuwał również zabytkowy przypałacowy park, który mógł być ozdobą wsi i miejscem rekreacji jej mieszkańców, a w rzeczywistości zaniedbany i zarośnięty nie pełnił żadnej istotnej funkcji. W dodatku był niedostępny dla osób z zewnątrz.

• 

Park znów wygląda jak park

– Kwestia dbałości o tereny gminne jest ważna. Kiedy zostałem wójtem, bardzo mi to doskwierało. Nie mogłem przechodzić spokojnie obok, widząc, że teren gminny jest tak zaniedbany i niedostępny – wyznaje Rafał Mathiak, wójt gminy Klembów, od 31 lat będącej formalnym gospodarzem terenu.

Dziś, dzięki zaangażowaniu władz i mieszkańców gminy, a także wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, jest to zupełnie inne miejsce. Park został uporządkowany i odnowiony pod okiem konserwatora zabytków. Zgodnie z jego zaleceniami zachowano oryginalny układ i charakter parku. W alejkach zmieniono nawierzchnię, postawiono nowe ławki i latarnie zasilane energią słoneczną. Usunięto też chore i uschnięte drzewa. – Nasza gmina zyskała piękny, kilkuhektarowy park cieszący się dużą popularnością nie tylko wśród mieszkańców, ale również osób przyjeżdżających, np. nowożeńców, którzy organizują w nim sesje fotograficzne, szczególnie późnym latem i jesienią, kiedy park wygląda wyjątkowo pięknie – mówi Rafał Mathiak.

Adaptacja piwnic pałacu

W ramach projektu wyremontowane zostały także pałacowe piwnice. – Była to ogromna, skomplikowana inwestycja – przyznaje wójt gminy Klembów. – Wiązała się ze zwiększeniem o pół metra wysokości pomieszczeń poprzez zebranie ziemi, a także z osuszeniem ścian, wybetonowaniem posadzek, założeniem izolacji, zainstalowaniem wentylacji i dwóch osuszaczy. Teraz piwnice stały się dostępne – nie tylko dla szkoły, ale dla osób z zewnątrz, bo utworzyliśmy tam filię Gminnego Ośrodka Kultury – dodaje. Do wyposażenia piwnic należy tzw. schodołaz dla osób poruszających się na wózkach, dzięki czemu wnętrza są teraz dostępne również dla osób z niepełnosprawnościami. Udostępniono łącznie sześć pomieszczeń. Trzy z nich wykorzystuje dziś Szkoła Podstawowa im. Jana III Sobieskiego, trzy pozostałe – filia klembowskiego GOK-u. Wejścia do obu części są niezależne, co znacznie ułatwia funkcjonowanie obu instytucji. Szkoła zagospodarowała nową przestrzeń na bibliotekę, szatnię i salę lekcyjną. W ośrodku kultury działa pracownia ceramiczna, odbywają się próby zespołu muzycznego i zajęcia świetlicowe.

• 

• 

Dla mieszkańców

W Woli Rasztowskiej wcześniej ośrodka kultury nie było, a jest to jedna z największych i najdynamiczniej rozwijających się miejscowości w gminie. Liczba mieszkańców gminy właśnie przekroczyła 10 tysięcy. Do wsi i całej gminy przybywa wiele nowych osób, które nie zajmują się rolnictwem, ale poprzez pracę czy naukę są związane z Warszawą. W związku z tym pojawiła się duża potrzeba zorganizowania w tym miejscu przestrzeni publicznej. Jak tłumaczy Rafał Mathiak, dbałość o estetykę i infrastrukturę, także tę związaną ze spędzaniem czasu wolnego, jest motorem rozwoju gminy. – Jesteśmy gminą wiejską, ale rolnictwo odgrywa u nas coraz mniejszą rolę. Naszym kierunkiem rozwoju jest w tej chwili mieszkalnictwo. To, że mamy zadbany teren, że są miejsca, gdzie można spędzać wolny czas, przyciąga nowych mieszkańców. W przypadku gminy podwarszawskiej, jak nasza, jest to szczególnie ważne – przekonuje.

– W naszej gminie nie ma drugiej inwestycji, która cieszyłaby się tak dużym poparciem społecznym. Nikt nie krytykował jej, mimo że wydaliśmy ze środków własnych milion złotych. Efekt wszystkim pokazał, że było warto, a mieszkańcy odczuwają ogromną zmianę, która zaszła – zaznacza wójt.

Marek Rokita