Projekt SMARTY

Na całym świecie firmy stają przed wyzwaniami usprawnienia procesów oraz rozwijania nowych możliwości i modeli biznesowych. Dla wielu przedsiębiorstw odnalezienie się w sytuacji postpandemicznej wymaga sięgania po niesztampowe rozwiązania oparte na wykorzystaniu potencjału danych i sztucznej inteligencji. Firmy, które nie będą potrafiły wykorzystać szans płynących z transformacji cyfrowej lub nie poradzą sobie z jej negatywnymi skutkami, będą skazane na stopniową marginalizację.

Tak zwana czwarta rewolucja przemysłowa to nie tylko kwestia technologii. To także kwestia współpracy, komunikacji i kompetencji. Podczas gdy duże firmy są świadome zmian płynących z rewolucji cyfrowej w procesach produkcji, tworzenia wartości, małe i średnie przedsiębiorstwa często nie są gotowe na wdrożenie rozwiązań Przemysłu 4.0.

Czwarta rewolucja przemysłowa – technologia w codziennym życiu

Czwarta rewolucja przemysłowa w szerszym rozumieniu odnosi się nie tylko do zmian zachodzących wewnątrz organizacji, ale także do powiązania technologii z codziennym życiem. Jej siłami napędowymi są m.in. zaawansowana robotyzacja, nowe materiały, internet rzeczy, sztuczna inteligencja, autonomiczne pojazdy i biotechnologia (ISIC Rev. 3 Technology Intensity Definition, OECD Directorate for Science, Technology and Industry, 7 czerwca 2011 r., https://www.oecd.org/sti/ind/48350231.pdf, dostęp: 20.11.2020, cyt. za: Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza do 2030 roku, str. 9).

Wdrażanie zaawansowanych rozwiązań produkcyjnych stanowi wyzwanie dla MŚP. Niejednokrotnie brak środków finansowych lub świadomości korzyści płynących z wprowadzenia rozwiązań Przemysłu 4.0 są hamulcami zmian. Rolą sektora publicznego jest tworzenie klimatu sprzyjającego innowacyjności podmiotów. Z punktu widzenia administracji samorządowej kluczowa w tym zakresie jest współpraca z innymi regionami, pozwalająca na wymianę wiedzy i doświadczeń, wymianę dobrych praktyk, poznanie perspektywy innych regionów. Sukces transformacji cyfrowej będzie zależał od gotowości MŚP do przyjęcia rozwiązań rewolucji Przemysłu 4.0.

Projekt SMARTY – cele i kierunki

Celem projektu SMARTY (Smart SMEs for Industry 4.0 w ramach programu Interreg Europa) jest wymiana doświadczeń i wdrożenie najlepszych praktyk do regionalnych polityk, odpowiedzialnych za tworzenie instrumentów wsparcia, dla których źródłem finansowania są fundusze strukturalne. Partnerzy projektu to regiony z całej Europy. Są wśród nich jednostki administracji publicznej oraz instytuty naukowe.

Partnerzy projektu SMARTY

1.         Municipality of Prato, Włochy – lider projektu

2.         Textile Center of Excellence, Wielka Brytania

3.         International center of advanced materials and raw materials of Castilla y León (ICAMCyL), Hiszpania

4.         TECOS – Slovenian Tool and Die Development Centre, Słowenia

5.         Łukasiewicz Research Network – Institute for Sustainable Technologies, Polska

6.         Regional Council of Lapland, Norwegia

7.         Flanders Make, Belgia

8.         i2CAT Private Foundation, Digital Innovation Internet in Catalonia, Hiszpania

9.         Next Technology Tecnotessile, Włochy

10.       Regional Government of Catalunya, Hiszpania

11.       Mazowieckie Voivodeship/The Office of the Marshal of the Mazowieckie Voivodeship, Polska

12.       Government Office of the Republic of Slovenia for Development and European Cohesion Policy, Słowenia

13.       West Yorkshire Combined Authority on behalf of Leeds City Region Enterprise Partnership, Wielka Brytania

14.       Institute for Business Competitiveness of Castilla y Leon, Hiszpania.

Sieć Badawcza Łukasiewicz to trzecia pod względem wielkości sieć badawcza w Europie. Dostarcza atrakcyjne, kompletne i konkurencyjne rozwiązania technologiczne. Oferuje biznesowi unikalny system rzucania wyzwań, dzięki któremu grupa 4500 naukowców w maksymalnie 15 dni roboczych przyjmuje wyzwanie biznesowe i proponuje przedsiębiorcy opracowanie skutecznego rozwiązania wdrożeniowego. Angażuje przy tym najwyższe w Polsce kompetencje naukowców i unikalną w skali kraju aparaturę naukową. Co najważniejsze – przedsiębiorca nie ponosi żadnych kosztów związanych z opracowaniem pomysłu na prace badawcze. Po wstępnej analizie problemu zgłoszonego przez przedsiębiorcę, eksperci z 33 instytutów opracowują możliwe rozwiązania, z których wewnętrzny panel projektów wybiera najlepsze pomysły. Rekomendowane rozwiązania są prezentowane przedsiębiorcy i jeśli spełniają oczekiwania, wówczas podpisywana jest umowa na realizację przedsięwzięcia. Łukasiewicz w dogodny sposób wychodzi naprzeciw oczekiwaniom biznesu. Przedsiębiorca może zdecydować się na kontakt nie tylko przez formularz na stronie, ale także w ponad 50 lokalizacjach: Instytutach Łukasiewicza i ich oddziałach w całej Polsce. Wszędzie otrzyma ten sam – wysokiej jakości – produkt lub usługę. Potencjał Łukasiewicza skupia się wokół takich obszarów badawczych jak: Zdrowie, Inteligentna mobilność, Transformacja cyfrowa oraz Zrównoważona gospodarka i energia.

Etapy projektu SMARTY

Projekt SMARTY jest podzielony na dwa etapy. Pierwszy, tzw. proces „uczenia się”, trwa trzy lata i obejmuje: wymianę doświadczeń, spotkania projektowe, powołanie Regionalnej Grupy Interesariuszy, zidentyfikowanie dobrych praktyk oraz opracowanie i uzgodnienie Regionalnego Planu Działania. W drugim, trwającym rok etapie, określonym jako „wdrażanie”, regiony partnerskie wdrażają i monitorują działania ujęte w Regionalnym Planie Działania.

Regionalny Plan Działania – to dokument, który dostarcza szczegółowych informacji na temat sposobu, w jaki wnioski wyciągnięte ze współpracy będą wdrażane w celu ulepszenia danego instrumentu polityki. Minimum informacji, których trzeba dostarczyć na temat każdego działania, to wyjaśnienie związku działania z projektem, charakter podejmowanych działań, harmonogram, zaangażowani interesariusze, koszty oraz źródła finansowania.

Studium przypadku

Jednym z kluczowych elementów projektu SMARTY jest koordynacja procesu wzajemnego uczenia się poprzez wymianę regionalnych doświadczeń, wiedzy i dobrych praktyk w zakresie wspomagania transformacji cyfrowej małych i średnich przedsiębiorstw. Dobre praktyki (Good Practices) z krajów partnerskich projektu prezentowane są na cyklicznych seminariach tematycznych oraz brokerskich i dotychczas dotyczyły trzech obszarów tematycznych:

• Klastry jako motory innowacji regionalnych i ich zdolność do zacieśnienia współpracy w ekosystemach Przemysłu 4.0 na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim;
• Huby innowacji cyfrowych (DIHs) w Europie – krajowe i regionalne podejścia;
• Cyfryzacja na rzecz zielonej transformacji i zrównoważonego rozwoju.

W województwie mazowieckim, partnerzy projektu SMARTY, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji oraz Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie wyróżnili cztery dobre praktyki, które mogą być inspiracją dla innych regionów:

Platforma Przemysłu Przyszłości – jako przykład organizacji podejmującej działania inicjujące współpracę sieciową i współtworzenie nowych wartości dla firm. Platforma działa na rzecz wzmacniania ekosystemu biznesowego tworzonego przez polskie przedsiębiorstwa produkcyjne, wzmacnia konkurencyjność przedsiębiorstw, prowadzących działalność na terenie Polski, poprzez wspieranie ich transformacji w kierunku przemysłu 4.0 dzięki wspieraniu procesów transformacji cyfrowej, wdrażaniu cyfrowych produktów i usług oraz wprowadzaniu nowoczesnych modeli biznesowych. Główne aktywności Platformy Przemysłu Przyszłości w obszarze wzmacniania kompetencji kadr dla przemysłu to m.in. szkolenia, demonstracje, specjalistyczne seminaria, webinaria. Niezwykle interesującym rozwiązaniem udostępnianym przez Platformę dla przedsiębiorstw jest narzędzie, które umożliwia określenie aktualnego stanu dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstwa, identyfikację wyzwań i zakresu potrzebnych zmian niezbędnych do osiągnięcia standardów przemysłu przyszłości.

ADMA – jako przykład instrumentu wspierającego tworzenie i funkcjonowanie DIH-ów oraz wdrażanie zaawansowanych technologii Przemysłu 4.0 w MŚP. Europejskie Centrum Wsparcia Zaawansowanej Produkcji (ADMA) to inicjatywa uruchomiona przez Komisję Europejską, koncentrująca się na wsparciu przedsiębiorstw w procesie wdrażania nowoczesnych rozwiązań produkcyjnych zgodnie z koncepcją Przemysłu 4.0. Projekt ADMA ma na celu ułatwienie dostępu małych i średnich przedsiębiorstw do wiedzy technologicznej, organizacyjnej, finansowej oraz dotyczącej modelu biznesowego, udostępnionej przez konsorcjum i jego ekosystem.

Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu – jako przykład inicjatywy działającej na rzecz zielonej transformacji i zrównoważonego rozwoju. Klaster tworzą polskie przedsiębiorstwa świadczące pełen zakres usług zagospodarowania większości kategorii odpadów na terenie Polski oraz większości krajów UE i poza UE. Rdzeniem Klastra są mikro, małe i średnie firmy z kapitałem polskim, zaangażowane w zbieranie, usuwanie, przetwarzanie, odzysk, recykling i transport wszelkiego rodzaju odpadów, producenci maszyn, urządzeń i linii technologicznych do przetwarzania, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów a także producenci wyrobów gotowych wykorzystujący surowiec z recyklingu. Klaster podejmuje także inicjatywy na rzecz podnoszenia kompetencji pracowników, kadry zarządzającej z branży zagospodarowania odpadów, recyklingu i gospodarki o obiegu zamkniętym, a także edukację społeczeństwa w tym zakresie (np. Akademia Recyklingu).

DIGIClusters – to interdyscyplinarny projekt, którego celem jest transformacja cyfrowa sektora rolniczego oraz sektora produkcji opakowań w kierunku Przemysłu 4.0. Projekt DIGIClusters po raz pierwszy zastosował koncepcję hakatonów w klastrach w celu stymulowania międzysektorowej i transgranicznej współpracy na rzecz innowacji cyfrowych w sektorze rolno-spożywczym i opakowaniowym. Projekt zaadaptował tradycyjną koncepcję hakatonu oraz stworzył i przetestował nową metodologię Cluster-Facilitated X-Industry Hackathon model. Pionierskie podejście projektu polegało na wykorzystaniu metodologii hakatonów do pobudzenia współpracy międzysektorowej, transgranicznej, międzyklastrowej oraz między nowoczesnymi technologiami (cyfrowymi centrami innowacji – DIH, biotechnologią oraz ICT) a tradycyjnymi klastrami (rolno-spożywczy i opakowaniowy) w celu tworzenia nowych powiązań łańcucha wartości i wzmocnienia ich pozycji innowacji cyfrowych w Europie.

Zaprezentowane studia przypadku zostały zgłoszone na platformę programu Interreg Europe i zostały zatwierdzone przez Wspólny Sekretariat Techniczny jako dobre praktyki Województwa Mazowieckiego w obszarze wspomagania procesów transformacji cyfrowej małych i średnich przedsiębiorstw (Platforma Przemysłu Przyszłości oraz ADMA). Są dostępne pod adresem: http://www.interregeurope.eu/smarty/good-practices/.

Sercem programu Interreg Europe jest wymiana doświadczeń i dobrych praktyk w celu ulepszenia regionalnych polityk związanych z funduszami strukturalnymi. Interreg Europe prowadzi na swojej stronie internetowej bazę dobrych praktyk. Obejmuje ona najlepsze praktyki stosowane przez europejskie regiony, dotyczące: badań i innowacji, konkurencyjności MŚP, gospodarki niskoemisyjnej i zarządzania zasobami. Bazę można przeszukiwać wg państw i/lub regionów. Nie trzeba uczestniczyć w projekcie Interreg Europe, żeby korzystać z doświadczeń innych organizacji, gdyż jest ona ogólnie dostępna pod adresem: https://www.interregeurope.eu/policylearning/good-practices/.

Zakończenie projektu SMARTY planowane jest na lipiec 2023 r. Zachęcamy do śledzenia dalszych aktywności w projekcie na www.interregeurope.eu/smarty oraz https://twitter.com/SMARTY_EU. Wszelkie informacje znajdują się także na stronie internetowej www.innowacyjni.mazovia.pl i na profilu FB www.facebook.com/InnowacyjneMazowsze prowadzonych przez Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, a także na stronach www administrowanych przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji: http://www.itee.radom.pl/ oraz profilu FB https://www.facebook.com/SMARTYMSP.

Planowane rezultaty projektu SMARTY

• 63 spotkania typu Policy Learning
• 26 zidentyfikowanych dobrych praktyk
• 4 wytyczne dla dobrych praktyk wraz z rekomendacjami
• 8 regionalnych ankiet (mapowanie)
• 8 planów działań dot. transferu dobrych praktyk między regionami
• 8 udoskonalonych instrumentów polityki regionalnej