Nowy Europejski Bauhaus

Ambicją Nowego Europejskiego Bauhausu jest tworzenie pięknych i sprzyjających włączeniu społecznemu miejsc i produktów. Promując zrównoważony rozwój, przyspiesza ekologiczną transformację w różnych obszarach naszego codziennego życia.

Nowemu Europejskiemu Bauhausowi, któremu poświęcono cały blok podczas Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast, przyświecają trzy nierozerwalne wartości:

• zrównoważony rozwój: od celów klimatycznych, przez gospodarkę o obiegu zamkniętym, zero zanieczyszczeń, po bioróżnorodność
• funkcjonalność połączona z estetyką, jakością i stylem
• równość dla wszystkich, dostępność i przystępność cenowa.

Nowy Europejski Bauhaus wnosi kulturowy i kreatywny wymiar do Europejskiego Zielonego Ładu, aby wzmocnić zrównoważone rozwiązania w różnych sektorach naszej gospodarki, takich jak budownictwo, meblarstwo, moda. Uda się to tylko wtedy, gdy ludzie z różnych środowisk i obszarów skonsolidują siły i będą współpracować.

Komisja Europejska rozpoczęła projekt od sześciomiesięcznej fazy współprojektowania, w której każdy mógł wnieść swój wkład w postaci pomysłów, wizji, przykładów i zdefiniowania wyzwań.

Opracowywanie Nowego Europejskiego Bauhausu

W oparciu o otrzymane propozycje powstała grupa oficjalnych partnerów, którzy mocno przyczynili się do promocji tej idei. Ponadto 18 myślicieli i praktyków utworzyło tzw. okrągły stół wysokiego szczebla, który jako gremium opiniotwórcze regularnie przekazuje swoje uwagi. Pierwsza w historii Konferencja Nowego Europejskiego Bauhausu (kwiecień 2021) zgromadziła około 8 tys. uczestników on-line z całego świata. Pierwsza nagroda New European Bauhaus została ogłoszona jako część fazy współprojektowania, aby zwrócić uwagę na inspirujące przykłady i pomysły zaproponowane przez utalentowanych projektantów. Finansowanie tych początkowych działań odbywa się w ramach istniejących programów europejskich, takich jak: Horizon Europe, LIFE i Erasmus+.

Bauhaus XX wieku

Nazwa ruchu nawiązuje do uczelni artystyczno-rzemieślniczej założonej w 1919 r. w Weimarze. Szkoła zasłynęła z podejścia do projektowania, które starało się łączyć zasady masowej produkcji z indywidualną wizją artystyczną oraz dążyło do połączenia estetyki z funkcjonalnością. Podobnie jak sto lat temu kluczowa pozostaje kwestia innowacyjnych materiałów. Podczas gdy wtedy rozwiązaniem były cement i stal, teraz musimy zbadać więcej materiałów pochodzenia naturalnego, które są wytwarzane w sposób zrównoważony, oraz opracować niskoemisyjne rozwiązania produkcyjne. Dotyczy to zarówno budownictwa, jak i mody, designu, mebli, transportu czy energii.

Ambicją tego ruchu jest dotarcie do obszarów lokalnych i podejście ukierunkowane na konkretne miejsce. Sukcesy projektów na małą skalę pokazują, że te cele może osiągnąć każdy i wszędzie.

Wyzwania transformacji cyfrowej

Powodzenie tego procesu zależy od ścisłej współpracy lokalnych samorządów i władz krajowych. Dużą rolę w tym zakresie odgrywa Komisja Europejska. O łączeniu sił opowiadali prelegenci podczas warsztatu „Małe i średnie miasta – wyzwania i rozwiązania w zakresie skalowania transformacji cyfrowej”. Jego celem było przyjrzenie się specyficznym wyzwaniom i możliwościom związanym z cyfryzacją w mniejszych i średnich miastach. Uczestnicy zastanawiali się, co oznacza transformacja cyfrowa w kontekście lokalnym, jakie są miejscowe wyzwania związane z wdrażaniem rozwiązań cyfrowych oraz jakie działania są potrzebne na poziomie unijnym, aby wesprzeć społeczności lokalne w procesie transformacji cyfrowej.

Kieran McCarthy z urzędu miasta Cork w Irlandii przedstawił główne wyzwania, jakie stoją przed władzami lokalnymi. Zaznaczył, że choć w Irlandii realizowany jest narodowy program budowy szerokopasmowego internetu, który zakłada, że technologia ta dotrze do każdego zakątka kraju w ciągu siedmiu lat, to samorządy – małe i duże – odgrywają kluczową rolę w tym procesie. Ci, którzy wybrali szybką ścieżkę transformacji, zwykle wcześniej dochodzą do celu. Problem bowiem nie ogranicza się do technologii. Potrzebni są specjaliści, a tych ciągle brakuje. W irlandzkim sektorze ICT wolnych jest 800 tys. stanowisk.

Edukacja w parze w transformacją cyfrową

Wyzwaniem jest też edukacja we wszystkich grupach wiekowych, gdyż w związku z rozwojem technologii i obszarów objętych cyfryzacją transformacja cyfrowa wymaga ciągłego uczenia się. Eddy Hartog z Dyrekcji Generalnej ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii przedstawił platformę cyfrową Living-in.eu. Jest ona otwarta dla wszystkich miast, które podpisały deklarację przestrzegania wspólnych zasad, takich jak podejście skoncentrowane na obywatelu czy etyczny i społecznie odpowiedzialny dostęp do danych, ich wykorzystywania, dzielenia się nimi i zarządzania. Platforma zbiera pomysły oparte na informacjach generowanych lokalnie, które mają zasadnicze znaczenie dla świadczenia bardziej świadomych, innowacyjnych i wysokiej jakości usług dla mieszkańców i przedsiębiorstw. „Jeśli społeczeństwo ma zaufać tym systemom, dane muszą być wykorzystywane w sposób odpowiedzialny za pośrednictwem platform cyfrowych i ich jakość, bezpieczeństwo i prywatność muszą być zapewnione” – mówił Eddy Hartog.

Cel: neutralność klimatyczna

Wśród tych cyfrowych rozwiązań są takie, które odgrywają kluczową rolę w osiągnięciu najważniejszego celu UE: neutralności klimatycznej. Są to m.in. inteligentna mobilność miejska, efektywność energetyczna, zrównoważone budownictwo mieszkaniowe, cyfrowe usługi publiczne oraz zarządzanie w oparciu o inicjatywę obywatelską. „Samorządowcy widzą tę szansę” – mówił podczas inauguracji platformy Jorge Azcón, burmistrz Saragossy w Hiszpanii. „Obiecałem mieszkańcom, że będziemy jednym ze 100 pierwszych neutralnych klimatycznie miast w Europie i potrzebujemy rozwiązań cyfrowych i nowych technologii, które pomogą nam to przyspieszyć. Living-in.eu pomaga nam to zrobić na dużą skalę” – podkreślił. Saragossa opracowała wieloletnią strategię mającą na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej, w której wdrożenie nowych technologii odgrywa dużą rolę. Finansowanie ma zapewnić kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego o wartości 700 mln euro. Z pomocą platformy living-in.eu Saragossa chce pomóc innym miastom i regionom w osiągnięciu neutralności klimatycznej i cyfrowej w oparciu o wspólne wartości.

Andrzej Szoszkiewicz