Cyfryzacja w Mediatece w Grodzisku Mazowieckim

Czy „Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi” czekają na bibliotecznej półce na fana przygód trojga nastolatków? Wystarczy kliknąć w wirtualny katalog i już wiadomo. A może tym razem zamówić lekturę do książkomatu? Skoro biblioteka działa na miarę standardów XXI w., należy dotrzymać jej kroku i korzystać z udostępnionych przez nią możliwości. Jeśli spróbujesz nowych rozwiązań, bardzo trudny będzie powrót do przeszłości.

Dzisiejszy model biblioteki powinien ewoluować w kierunku obiektu, w którym splatają się funkcje kulturalne, edukacyjne i społeczne – a taka jest Mediateka w Grodzisku Mazowieckim. Nowoczesny budynek z widokiem na okolicę, położony wśród drzew w bezpośrednim sąsiedztwie parku im. hr. Skarbków, umila czas i wzbogaca odwiedzających o doznania kulturalne. W sześciennej bryle mieszczą się estetycznie zaaranżowane przestrzenie z dizajnerskimi smaczkami, w których można komfortowo i wartościowo spędzić czas. Określenie „futurystyczna świątynia książki” w tym wypadku nie jest na wyrost. Ale nie tylko wydawnictwa tu rządzą. Nie dziwi więc, że w 2021 r. grodziska Mediateka została uhonorowana tytułem „obiektu 25-lecia” w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku & Budowa XXI w.”.

E-usługi wprowadzone w Mediatece dzięki projektowi „Moja e-bibliotek@ liderem informatyzacji na Mazowszu”: katalog online z personalizacją konta, internetowa baza archiwalnych księgozbiorów, rezerwacja zbiorów bibliotecznych online, uzyskiwanie informacji nt. terminu zwrotu, wypożyczanie ebooków poprzez stronę internetową, kalendarz wydarzeń bibliotecznych z aplikacją mobilną, internetowa rejestracja, wideorelacje z wydarzeń bibliotecznych, korepetycje online, chat online z bibliotekarzem, platforma merytoryczna współpracy bibliotekarzy, zgłaszanie propozycji zakupu do zbiorów, rozliczanie online kar za przetrzymywanie lub zniszczenie książek

• 

• 

Sieć funkcjonalności w bibliotece

W parze z nowoczesnością architektoniczną placówki stanęła cyfryzacja, która objęła także biblioteki w 11 innych mazowieckich miejscowościach, takich jak: Jaktorów, Żabia Wola, Milanówek, Leszno, Łomianki, Płock, Piaseczno, Piastów, Sierpc, Mszczonów, Nadarzyn i Góra Kalwaria. Wejście na wyższy poziom zarządzania i udostępniania zasobów bibliotecznych umożliwiły projekty „Moja e-bibliotek@ liderem informatyzacji na Mazowszu”, wsparty z funduszy europejskich, oraz kilka dofinansowanych ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach pierwszego z nich zostało zakupionych 338 urządzeń niezbędnych do wdrożenia e-usług w bibliotekach. Są nimi m.in.: komputery do pracy dla bibliotekarzy, komputery dla użytkowników, drukarki, aparaty cyfrowe ze statywami, czytniki ebooków, zasilacze UPS, punkt dostępowy (access point), czytniki kodów kreskowych czy skaner 3D. Poza tym licencje na oprogramowanie komputerowe i biblioteczne na potrzeby wdrożenia e-usług: systemy operacyjne, programy antywirusowe, monitoring użytkowania komputerów, programy graficzne.

• 

Książkomat, wrzutnia, self-check

– Zmiany, które zaszły w wyniku tych projektów, na nowo odkryły naszą bibliotekę przed użytkownikami. Dzięki następnym inwestycjom wprowadziliśmy kolejne nowoczesne rozwiązania technologiczne, takie jak książkomat, wrzutnia i self-check, oraz usługi, m.in. możliwość samodzielnego założenia sobie konta, płatności online za przekroczenie terminu oddania książki – mówi Ewelina Pieróg, kierownik Działu Udostępniania i Gromadzenia Biblioteki Publicznej Gminy Grodzisk Mazowiecki (działającej w Mediatece).

• 

• 

Od cyfrowych imigrantów do tubylców

Zmiana trybu pracy na w dużym stopniu „cyfrowy” wprowadzana była wieloetapowo. Wszyscy bibliotekarze na bieżąco zapoznawali się z konkretnymi rozwiązaniami i się ich uczyli. Przeszli również cykl szkoleń i warsztatów, który przygotował ich do pracy z cyfrowymi narzędziami. Działania te miały na celu wzmocnienie funkcji bibliotek oraz wsparcie rozwoju bibliotekarzy jako autorytetu w stale rozwijającym się społeczeństwie informacyjnym. – Najważniejszą funkcję w bibliotece XXI w. pełni bibliotekarz, który stał się specjalistą także w dziedzinie źródeł elektronicznych. Jesteśmy nastawieni na ciągłe zmiany oraz przykładamy wielką wagę do samodoskonalenia się, aby móc służyć użytkownikowi jak największą pomocą – podkreśla Ewelina Pieróg. – Biblioteka współczesna to przestrzeń społeczna, ośrodek wspierający dostęp do wiedzy, informacji, kultury i technologii. U nas pracuje się „szybko” – zmieniamy się i dostosowujemy do współczesnego odbiorcy, i to na bardzo wysokim poziomie.

Małgorzata Milon, czytelniczka biblioteki w Grodzisku Mazowieckim: Czytam dość dużo, bo około 100 książek rocznie. W związku z tym katalog online to dla mnie podstawa. Bardzo podoba mi się w nim to, że przy opisie katalogowym każdej książki jest krótkie streszczenie, jak i inne informacje dotyczące danej pozycji (gatunek, tematyka, dostępność etc.). Świetna jest opcja pozwalająca zarezerwować książkę online. Gdy interesująca mnie pozycja jest już dostępna (po oddaniu przez innego czytelnika), przychodzi do mnie SMS i mail, że jest do odbioru. W katalogu online mogę też samodzielnie książkę przedłużyć. Cenne jest też to, że my – czytelnicy – możemy zgłaszać propozycje, co warto kupić do księgozbioru. Należę do dyskusyjnego klubu książki, który działa przy bibliotece – to świetne miejsce do tego, żeby podzielić się wiedzą, zainspirować do książkowych zakupów. Nie do przecenienia jest także możliwość wypożyczenia audiobooka. Ile ja książek „przeczytałam”, słuchając audiobooków w drodze do pracy… Gdy nie mam czasu, by w godzinach pracy biblioteki oddać wypożyczone pozycje, korzystam z wrzutni. Mediateka dzięki nowoczesnym rozwiązaniom znakomicie wspiera rozwój czytelnictwa i kultury w naszym mieście.

• 

Zaloguj się w bibliotece

Za sprawą cyfrowej i technicznej funkcjonalności placówka jest biblioteką inteligentnego miasta (smart city library). Mnogość i jakość e-usług w tej instytucji sprawiają, że dostęp do kultury nawet w czasach pandemii nie stanowi dla mieszkańców problemu. Od początku roku do dziś średnio 300 osób dziennie korzysta z usług biblioteki, wypożyczając każdego dnia około 354 materiałów bibliotecznych. Codziennie grono czytelników poszerza się o 30 nowych osób. – Widzimy i doceniamy także aktywność naszych użytkowników w sieci. Do swojego konta bibliotecznego online loguje się dziennie 160 osób, które zamawiają książki. To sprawia, że w każdym miesiącu jest wysyłanych średnio ponad 2397 wiadomości SMS, a książkomat na stacji PKP ma nieustannie zajętych 41 skrytek na 43. A ile e-maili wymieniliśmy z naszymi mieszkańcami? W 2021 r. niemal 68 000! – cieszy się Ewelina Pieróg.

Katarzyna Mandes, wolontariuszka i czytelniczka biblioteki: Swoją już kilkuletnią przygodę z wolontariatem w bibliotece zaczynałam w poprzedniej siedzibie, gdzie wszystko było papierowe. Po przeniesieniu do Mediateki nadal wspieram organizację różnych wydarzeń, ale pomagam też potrzebującym korzystać z nowych technologii. Trzeba przyznać, że nowoczesne rozwiązania dla jednych są ułatwieniem, dla drugich nie. I właśnie o to chodzi, żeby pomagać, uczyć i być otwartym. Dzięki temu również starsze osoby, które przychodzą do biblioteki, aktywnie korzystają z wrzutni albo książkomatu czy z samodzielnych stanowisk do wypożyczania. Najważniejszą dla mnie funkcją biblioteki jest wrzutnia, do której o każdej godzinie można oddać książkę, co jest ważne, gdy nie mamy szansy dotrzeć do placówki w godzinach jej pracy. W związku z tym, że dużo jeżdżę pociągiem na uczelnię, regularnie korzystam z książkomatu na dworcu PKP. Poza tym uwielbiam elektroniczny system przedłużania książek. Wystarczy zalogować się na swoim koncie użytkownika i przy danej pozycji kliknąć „prolonguj”, by automatycznie wydłużyć czas wypożyczenia o miesiąc.

• 

Bogata oferta Mediateki

Dużą popularnością i atutem grodziskiej biblioteki jest dostęp do bazy ponad 70 000 ebooków. Na osoby niedowidzące i niewidzące czeka urządzenie Czytak. Od stycznia baza pozycji powiększyła się o 1012 nowych publikacji [stan na 30 marca 2022 r. – red.]. – Chociaż w związku z obostrzeniami biblioteka nie mogła organizować wielu imprez edukacyjno-kulturalno-literackich, powyższe statystyki udowadniają, jak bardzo potrzebni jesteśmy w życiu grodziszczan. Pandemia jest dla nas pracowitym czasem, w którym skupiliśmy się na polepszeniu naszych usług – przyznaje Ewelina Pieróg.

Jak przekonują pracownicy Mediateki, cyfryzacja bibliotek nie jest trudnym procesem, ale wymaga perspektywicznego i długofalowego myślenia oraz dokładności i systematyczności w działaniach. Najważniejsze jest wypracowanie strategii i pomysłu na to, jak placówka ma działać za dziesięć lat i skrupulatne realizowanie tego celu.

Agata Rokita