Zielone Mazowsze: walka ze smogiem i ochrona klimatu
Działania, które podejmuje Mazowsze, by chronić klimat, były jednym z głównych tematów jubileuszowego 10. Forum Rozwoju Mazowsza. Debata „Gramy w zielone – Mazowsze dla klimatu” była świetną okazją do podsumowania tego, jak samorządy radzą sobie z klimatycznymi wyzwaniami. Paneliści wiele uwagi poświęcili temu, jak efektywnie finansować niskoemisyjne inicjatywy.
Debata pozwoliła spojrzeć na klimatyczne wyzwania z wielu perspektyw. Samorządowców reprezentował Grzegorz Szuplewski, burmistrz Piastowa. O wsparciu, jakie zapewnia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, opowiadała Anna Czyżewska, dyrektor Departamentu Adaptacji do Zmian Klimatu i Zagrożeń Środowiska. Wyzwania, z którymi mierzy się nasz region, opisywał Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. O tym, co można zrobić, by ekoprojekty jeszcze lepiej służyły Mazowszu, mówiła Sylwia Maksim-Wójcicka, kierownik Wydziału Wdrażania Projektów z Obszaru Niskoemisyjności w Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych. Dyskusji, którą moderował Wojciech Szymalski, prezes Instytutu na rzecz Ekorozwoju, przysłuchiwało się kilkudziesięciu gości Forum Rozwoju Mazowsza.
Wokół problemu smogu: perspektywy i działania
Klimatyczna lekcja Piastowa jest szczególnie cenna, gdyż miasto od lat boryka się z problemem smogu.
Piastów znalazło się na liście 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie wg WHO. Smog to efekt między innymi bardzo dużej gęstości zaludnienia – Piastów zajmuje pod tym względem drugie, po Legionowie, miejsce w Polsce.
Grzegorz Szuplewski, burmistrz Piastowa, opowiadał o już zrealizowanych inwestycjach i planach na kolejne lata: – Już wiele udało się zrobić dla ograniczenia emisji. Wszystkie nasze inwestycje są nastawione na zużycie energii – tak było w przypadku domów z mieszkaniami komunalnymi, które zbudowaliśmy pierwszy raz w historii gminy, ale także ośmiu budynków użyteczności publicznej, które poddaliśmy termomodernizacji i wyposażyliśmy w instalacje OZE. Teraz w modelu PPP rozbudowujemy kompleks budynków liceum, które ma spełniać wszelkie standardy oszczędności wyznaczone dla Polski na 2020. Udało nam się także, dzięki współpracy z Urzędem Marszałkowskim i innymi instytucjami, zrewitalizować wiele terenów zielonych.
Adaptacja i wsparcie: strategie na rzecz środowiska
Mazowsze musi zapobiegać kryzysowi klimatycznemu, podkreślał Wojciech Szymalski, ale także efektywnie adaptować się do tych zmian, z którymi już się zmagamy – upałów, powodzi, suszy czy huraganów. Miejskie plany adaptacji opracowało już 45 polskich miast – kilka miesięcy temu taką klimatyczną mapę drogową przyjęła także Warszawa.
Walka z zagrożeniami klimatycznymi: lokalne inicjatywy i globalne cele
Wsparcie w projektach łagodzących skutki zmian zapewnia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: – Przez 30 lat swojego istnienia instytucja przeznaczyła ponad 150 mld zł na szeroko rozumianą ochronę środowiska i gospodarkę wodną. – zaznaczyła Anna Czerwińska. Departament, któremu szefuje Anna Czerwińska, powołano rok temu – właśnie po to, by skoncentrować się na projektach nastawionych na adaptację do zmian klimatu i zagrożeń środowiska. – Wcześniej skupialiśmy się głównie na ochronie przeciwpowodziowej – zbiornikach retencyjnych, wałach przeciwpowodziowych, małej retencji. Teraz koncentrujemy się także na walce z suszą. Polska, podobnie jak większość krajów Europy, boryka się z zaopatrzeniem w wodę, dlatego projekty związane z wodą (ujęcia, stacje uzdatniania, wodociągi) weszły do programu krajowego adaptacji do zmian klimatu. – tłumaczyła Anna Czerwińska.
Najskuteczniejszym narzędziem wymuszającym zmiany, którym dysponuje Urząd Marszałkowski, jest ustawa smogowa. Uchwalony w 2017 r. dokument jest wdrażany etapami: – Od lipca 2018 r. nie można już stosować złej jakości paliw. Do 2022 r. muszą zniknąć kotły pozaklasowe, do końca 2027 r. – kotły niezgodne z najwyższą klasą ekoprojektu. Staramy się wspierać w tych działaniach samorządy, także poprzez specjalnie w tym celu stworzony Mazowiecki Instrument Wsparcia Ochrony Powietrza – tłumaczył Marcin Podgórski.
Zobacz także:
- Nie truj – chroń powietrze
- Walka ze smogiem na Mazowszu – edukacja i inwestycje
- Gramy w Zielone – Mazowsze dla Klimatu. Relacja z debaty
Mazowsze w drodze do zrównoważonej przyszłości: działania i wyzwania
Sylwia Maksim-Wójcicka zauważyła, że Mazowsze już wpisuje się w ambitne unijne cele klimatyczne, które zakładają przeznaczenie minimum 25% funduszy na ochronę klimatu: – W aktualnej perspektywie na niskoemisyjne projekty, w tym transport publiczny, wydaliśmy ok. 450 mln zł z 2 mld zł, a więc niemal 25% środków z RPO na Mazowszu – podkreślała z dumą. Zwracała uwagę na obszary, na które jeszcze można lub będzie można uzyskać dofinansowanie: to m.in. promocja OZE, termomodernizacja, czyli efektywność energetyczna (zarówno budynków użyteczności publicznej, jak i gospodarstw domowych) oraz transport publiczny, w tym multimodalna mobilność. – Składa się na nią sieć ok. 700 km nowych dróg rowerowych, które w ramach ZIT powstały w sąsiedztwie Warszawy i częściowo innych miast subregionalnych, ponad 70 parkingów P&R oraz sukcesywna wymiana taboru na ekologiczny. W poprzedniej perspektywie kupiliśmy 70 nowoczesnych autobusów, teraz w planach mamy 78 autobusów o najwyższej normie Euro-6, wodorowych i hybrydowych – wyliczała Sylwia Maksim-Wójcicka. Największe wyzwanie? – Dojeżdżając codziennie do pracy świetnie działającym, nowoczesnym transportem publicznym, wciąż zastanawiam się, co jeszcze możemy zrobić, by mieszkańcy Mazowsza częściej zostawiali swoje samochody w garażach…
I pod tym wyzwaniem – a właściwie życzeniem – możemy się wszyscy podpisać. Tylko i aż tyle możemy zrobić dla klimatu i przyszłych pokoleń mieszkańców Mazowsza.
Małgorzata Remisiewicz